Imprezy i wycieczki | Biuro | Kontakt

Przeglądając historię regionu i zdarzenia związane z bytnością Wielkiego Cesarza Francuzów - Napoleona na naszym terenie nie można zapomnieć o PTTK-owakim, turystycznym szlaku pieszym przebiegającym przez pogranicze dwóch przyległych województw: pomorskiego i warmińsko-mazurskiego - szlaku „Napoleońskim“. Szlak ten długości 90 km łączy dwa duże ośrodki miejskie, jakimi są po stronie zachodniej - Kwidzyn (woj. pomorskie) oraz po stronie wschodniej - Iława (woj. warmińsko-mazurskie). Taki podział szlaku wskazywałby na to, że są to dwa niezależne szlaki piesze, jednakże jest to tylko złudzenie, jest to szlak pieszy jednolity, z jednym kolorem znaków - zielonym, a podział na dwa odcinki wynika tylko i wyłącznie z podziału administracyjnego kraju i wynikających z tego podziału granic przyległych województw. Niezależnie od takiego podziału, również administrowanie tym szlakiem, czyli jego konserwacja i wynikające z tego inne konsekwencje powierzone zostały przez Komisję Turystyki Pieszej Zarządu Głównego PTTK w Warszawie trzem Oddziałom PTTK: w Kwidzynie, Elblągu i Iławie. Opis szlaku podzielimy na dwa odcinki przedzielone granicą województw.

W niniejszym materiale chcielibyśmy Państwu przedstawić przebieg tego szlaku z uwzględnieniem kilometrażu, długości poszczególnych odcinków szlaku oraz wszelkiego rodzaju dojazdów do miejscowości, z których można rozpoczynać kolejne etapy wędrówki pieszej na tym szlaku. A wierz nam, Drogi Czytelniku, że warto go poznać. Szlak ten nasycony jest bogatą historią tego regionu, co uwidocznione jest w licznych obiektach zabytkowych i krajoznawczych, których historia dawna jak i współczesna tworzą swoiste i niepowtarzalne legendy tak o obiektach jak i o przebywających czy też mieszkających w nich niegdyś ludziach. Ze względu na długość tego szlaku nie jest realne pokonanie go w wędrówce pieszej w trakcie jednego dnia. Jednakże można go pokonać w trakcie jednej wycieczki wielodniowej (np. 5-dni) lub w postaci odrębnych kilku jednodniowych wypraw pieszych. A więc potraktujmy niniejszy materiał jako zachętę do odwiedzenia ciekawych miejsc tego regionu jako swoistą lekcję krajoznawstwa, w którym zawarte są chociażby takie dziedziny naszego codziennego życia jak: rekreacja, historia, przyroda, ekologia, zabytkoznawstwo, oraz współczesność i zmiany z nim związane na przestrzeni ostatnich lat. Zapraszamy na wędrówkę przez dwie krainy geograficzne: najpierw skrajem Doliny Kwidzyńskiej będącej częścią Doliny Dolnej Wisły i Pojezierze Iławskie.

ODCINEK KWIDZYN - JEZIORO BURGALE
Odcinek ten znajduje się pod opieką działaczy z Oddziału Miejskiego PTTK w Kwidzynie. Jego długość wynosi 41,8 km.

Początkowy znak naszego szlaku usytuowano przed dworcem PKP w Kwidzynie (0,0 km). Po wyjściu z budynku dworca kierujemy się w prawo, w ul. Kościuszki, którą dochodzimy do ronda, skręcamy w prawo i przechodzimy przez wiadukt nad torami kolejowymi. Dalej szlak prowadzi ulicami: Staszica, Gimnazjalną (obok pomnika poświęconego 50-leciu harcerstwa polskiego na ziemi kwidzyńskiej), Konarskiego, Orlą i Szeroką. Dochodzimy do ogródków działkowych, skręcamy w lewo i przechodzimy przez ul. Warszawską. Trzymając się brzegu rzeki Liwy dochodzimy do kolejnego wiaduktu kolejowego (Kwidzyn - Prabuty). Tu nasz szlak zielony dochodzi do drogi (Kwidzyn - Trzciano). Dochodzimy ponownie do rzeki Liwy. Przechodzimy obok Młyna Piekarskiego tzw. Piekarniak (4,9 km) i transformatora, mijamy grupę drzew pomnikowych (z lewej strony, na górce). Dalej już leśnymi drogami w pobliżu doliny rzeki Liwy dochodzimy do szosy (Brachlewo - Licze), skręcamy w lewo, w kierunku Szadowa. Przechodzimy obok Szadowskiego Młyna i tuż za spiętrzeniem wody na rzece Liwie schodzimy z szosy w prawo. Tu znajduje się miejsce biwakowe (14,2 km).

Z pola biwakowego wchodzimy na wysoką krawędź doliny rzeki Liwy. Idąc wzdłuż rzeki ścieżkami i drogami leśnymi, mijamy piaskownię, dochodzimy do mostku i za nim osady Wola Sosenka (19,2 km). Za budynkami (2 budynki) skręcamy w lewo, dochodzimy do leśnej drogi, która doprowadza nas do skrzyżowania. Tutaj skręcamy w lewo i ponownie przechodzimy przez drewniany mostek na rzece Liwie. Dalej poruszamy się prosto, a następnie w prawo, klucząc leśnymi drogami dochodzimy do wiaduktu kolejowego (Kwidzyn - Prabuty), położonego obok miejscowości Jurandowo (22,2 km). Przechodzimy na drugą stronę wiaduktu, skręcamy w lewo i drogą biegnącą tutaj wzdłuż toru kolejowego, a później przez las i wśród malowniczo położonych pól dochodzimy do następnego wiaduktu.

Droga skręca tutaj w lewo i biegnąc pod wiaduktem prowadzi nas do wsi Szramowo. Jednakże my w tym miejscu skręcamy w prawo i zgodnie z kierunkiem znaków szlaku zielonego wchodzimy w las. Teraz początkowo drogą leśną, a następnie drogą polną dochodzimy do niewielkiego, kolejowego mostku na rzece Liwie. Widoczne z prawej strony jezioro Liwieniec to znany w regionie rezerwat przyrody (28,2 km).

Obok wiaduktu kolejowego skręcamy w prawo, na szosę do Prabut. Trzymając się kierunku, który wytyczają nam znaki szlaku dochodzimy do tablicy wyznaczającej granice miasta Prabuty. Dalej już ulicami: Żeromskiego, Okrężną (z lewej strony pozostałości zamku biskupiego), Zamkową i Jagotty, dochodzimy do rynku miasta (30,8 km).

Wychodząc z rynku kierujemy się w stronę Bramy Kwidzyńskiej. Dalej ulicami: Kwidzyńską, Warszawską - CPN (31,6 km), Jagiełły, Obrońców Westerplatte i Chodkiewicza opuszczamy miasto. Przechodzimy przez przejazd kolejowy, za którym mijamy zabudowania kolonii Prabuty (33,0 km) i kierujemy się w stronę widocznego w oddali lasu. Dróżkami leśnymi dochodzimy do osady Pałatyki (37,8 km), gdzie przechodząc przez podwórko, dochodzimy do szosy. Teraz już główną drogą dochodzimy do mostu na rzece Liwie. Tuż za mostkiem przechodzimy przez przejazd kolejowy, za którym drogą brukowaną - pierwszą w prawo - dochodzimy do widocznego już skraju lasu. Trzymając się kierunku wytyczonego przez znaki szlaku podążamy dalej polnymi ścieżkami aż do następnego zagajnika leśnego.

Przechodzimy pod linią wysokiego napięcia i idąc jeszcze kawałek lasem dochodzimy do szosy Prabuty - Susz, którą przechodzimy na drugą stronę. Schodząc teraz drogą biegnącą stromo w dół, dochodzimy do widocznego w tle jeziora Burgale. Tuż nad jeziorem, w leśnym otoczeniu (okazałe dęby) znajduje się urocze kąpielisko z pomostem dla wędkarzy i okazałym polem biwakowe z wiatą (41,8 km).

Tuż za polem biwakowym odcinek szlaku „Napoleońskiego“ kończy swój bieg w woj. pomorskim i przekraczając granicą z woj. warmińsko-mazurskim kontynuuje swój bieg po tym malowniczym terenie prowadząc nas przez Kamieniec i Szymbark do Iławy, gdzie przy dworcu PKP kończy swój bieg osiągając długość całkowitą 90 km.

ODCINEK JEZIORO BURGALE - IŁAWA
Ten odcinek znajduje się pod opieką działaczy z dwóch Oddziałów PTTK. Od Jeziora Burgale do Szymbarka opiekę nad szlakiem sprawują znakarze z Oddziału PTTK Ziemi Elbląskiej w Elblągu. Długość tego odcinka wynosi 37,1 km. Opiekę nad pozostałą częścią szlaku (11,1 km) do Iławy roztaczają działacze z tamtejszego Oddziału PTTK.

Naszą wędrówkę szlakiem „Napoleońskim“ rozpoczynamy nad Jeziorem Burgale (0,0 km). Teren regionu, na który wkraczamy jest przepiękny krajobrazowo. Zróżnicowany pod względem ukształtowania, nasycony licznymi obiektami krajoznawczymi, a przede wszystkim wodą w postaci licznych strumieni, rzek, „leśnych oczek“ i jezior. Już wcześniej, bo w okolicach wsi Pałatyki, na krótką chwilę szlak przekroczył granicę woj. warmińsko-mazurskiego, jednak szybko powrócił ponownie na stronę pomorską.

Szlak zielony zmienia teraz swój zasadniczy (wschodni) kierunek i prowadzi nas na północ, trzymając się wschodniego brzegu jeziora, by po ok. 2 km odbić w prawo i polnymi ścieżkami doprowadzić nas do szerokiej i uczęszczanej drogi leśnej, na której skręcamy w lewo. Dochodzimy nią aż do starego, zabytkowego cmentarza, za którym szlak skręca w prawo, w polną drogę. Drogą tą dochodzimy do widocznej już na horyzoncie wsi Kamieniec. Jeszcze po drodze do wsi mijamy okazałe wyrobisko - piaskownię oraz zabytkową aleję z ok. 40 wspaniałymi, zabytkowymi lipami, by po dojściu do szosy skręcić na niej w prawo. Teraz już asfaltem dochodzimy do okazałego i bogatego w historię zespołu pałacowo-parkowego (7,8 km).

Pilnie śledząc znaki szlaku zielonego oraz trzymając się wcześniej obranego kierunku dochodzimy do kościoła. Tuż za nim skręcamy w lewo i przechodzimy przez mostek. Szeroką, polną drogą, a później krętymi, polnymi ścieżkami, mijając po lewej stronie jezioro Gaudy (9,1 km), dochodzimy do zabudowań osady Rudniki, gdzie już na szosie skręcamy w lewo i dochodzimy do centrum wsi (10,8 km).

Przechodzimy przez wieś i dalej utrzymując obrany kierunek idziemy teraz piękną aleją okazałych, starych lip. Z prawej strony zostawiamy wieś Olbrachtowo (12,6 km). Warto tam zajrzeć by obejrzeć miejscowy, niezmiernie ciekawy kościół z XVIII w., niepowtarzalny w swym uroku.

Na wysokości wsi szlak biegnący drogą skręca w lewo i prowadząc nas początkowo przez łąki wchodzi w las. Klucząc leśnymi drogami, wzdłuż rozległych rozlewisk rzeki Liwy, na naszej trasie napotykamy kilka pojedynczych domów letniskowych (obecnie znacznie zniszczonych), a dalej (za nimi) leśniczówkę Fabianki (17,4 km). Wchodząc na teren rezerwatu „Jezioro Gaudy“, tuż przy leśniczówce, na naszym szlaku napotykamy 6 dębów - pomników przyrody o obwodach od 300 do 540 cm na wysokości tzw. pierśnicy oraz wysokości ok. 25 m. Wiek tych drzew sięga od 200 do 400 lat.

Wychodząc z rezerwatu mijamy z prawej strony kolejne zabudowania i dochodzimy do szosy asfaltowej relacji Susz - Zalewo, na której skręcamy w lewo. Ok. 500 m dalej skręcając w prawo schodzimy z szosy na drogę leśną. Po krótkiej wędrówce meandrami leśnych ścieżek dochodzimy do brzegu jeziora Kawki (19,4 km). Tutaj, tuż przy jeziorze skręcamy w lewo i wędrujemy ścieżką wydeptaną tak przez turystów jak i wędkarzy, biegnącą wzdłuż malowniczego brzegu jeziora. Mijając jezioro skręcamy w lewo. Teraz już szerokimi leśnymi ścieżkami i drogami, biegnącymi przez liczne młodsze wiekiem zagajniki i dorodny las sosnowy dochodzimy do malowniczego jeziora Januszewskiego (22,5 km). Przechodzimy przez most i wspinając się po łagodnym stoku, pod górę, na szczyt wzniesienia. Na szczycie, po ok. 100 m schodzimy z drogi i skręcając w lewo wchodzimy w las. Z prawej strony mijamy niewielką, romantyczną kotlinkę i tuż za nią skręcamy w lewo. Idąc już dalej prosto, przed siebie, dochodzimy do kolejnego jeziora o nazwie Czerwica (24,6 km). Jest to kolejny już rezerwat przyrody na trasie naszego szlaku o tej samej nazwie. Pokonujemy kolejne ok. 400 m i skręcamy w prawo. Leśną drogą dochodzimy do szerokiej drogi, wyraźnie uczęszczanej, którą przekraczamy i idąc dalej prosto, zgodnie z kierunkiem znaków szlaku dochodzimy do leśniczówki Solniki (25,6 km).

Pomimo kuszących swoim romantyzmem widoków do skręcenia nad brzeg tego dzikiego, lecz niezmiernie malowniczego jeziora idziemy zgodnie z kierunkiem znaków szlaku prosto, z lewej strony zostawiając zabudowania, a z prawej niewielkie, niezmiernie urokliwe, leśne jeziorko. Przekraczamy niewielki strumień i po ok. 400 m dochodzimy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo. Dochodzimy do drogi uczęszczanej dochodzącej z lewej strony. Już z daleka, z prawej, widoczne jest jezioro Piotrkowskie (28,9 km). Idąc dalej mijamy przy naszej drodze, z prawej strony, leśniczówkę o nazwie zbieżnej z nazwą jeziora - Januszewo (29,9 km). Mijamy ją i idąc dalej dochodzimy do pierwszych zabudowań kolonii widocznej w oddali wsi Piotrkowo. Przy transformatorze energetycznym skręcamy w prawo i drogą biegnącą w kierunku zabudowań dochodzimy do wsi (32,0 km). W centrum wsi skręcamy w lewo, w kierunku sklepu, za którym skręcamy teraz w lewo. Wchodzimy w polną drogę, którą pokonujemy kolejny odcinek szlaku długości ok. 1,3 km i dochodzimy do wsi Starzykowo (34,1 km). Utrzymując dotychczasowy kierunek marszu idziemy prosto. Droga prowadzi w kierunku południowo-wschodnim, w stronę widocznego w tle lasu i leśniczówki Starkowo (35,1 km). Idziemy początkowo polną, a później leśną drogą, która wyprowadza nas na skraj lasu, na którym przechodzimy przez szosę relacji Susz - Iława (35,5 km). Utrzymując dalej kierunek naszego marszu, zgodnie z kierunkiem znaków szlaku dochodzimy do dużej wsi Szymbark (37,1 km).

W tym miejscu kończy się opieka nad szlakiem Oddziału PTTK Ziemi Elbląskiej w Elblągu.

Odcinkiem szlaku Szymbark - Iława PKP zajmuje się Oddziałowa Komisja Turystyki Pieszej w Iławie.

Dalsza część szlaku „Napoleońskiego“ wiedzie w kierunku kanału łączącego dwa jeziora: Ząbrowo z Szymbarskim, gdzie po przejściu mostku szlak skręca zaraz w lewo i biegnąc teraz zachodnim brzegiem urokliwego jeziora Szymbarskiego, stopniowo zbliża się do celu naszej wędrówki - Iławy. Pokonujemy kolejne ok. 11,1 km i dochodzimy do Iławy. Teraz klucząc ulicami miasta, przechodząc przez jego centrum dochodzimy do kresu naszej wędrówki, dworca PKP (48,2 km), przy którym szlak „Napoleoński“ kończy swój bieg.

Opis: Marian Tomaszewski, Janusz Press, Józef Strzelczyk