Imprezy i wycieczki | Biuro | Kontakt

4 czerwca 2014 r. odbył się trzeci już objazd po Żuławach, który przebiegał pod hasłem ,,Z biegiem rzeki Świętej”. Rzeka Święta, to prawy dopływ Szkarpawy, który swe źródła ma w okolicach Cypla Mątawskiego. W dolnym biegu od Nowego Dworu do ujścia, rzeka nosi nazwę Tuga.

Pierwszą miejscowością na naszej trasie była wieś Orłowo. Znana jest z dwóch pięknych domów podcieniowych wybudowanych w 1802 r. przez Petera Loevena. Jeden z nich przechodzi kapitalny remont, a od właściciela dowiedziałem się, że chce on urządzić w nim prywatne muzeum z bogatą kolekcją mebli żuławskich. W Orłowie znajduje się też mały gotycki kościółek, w którego fundamenty wmurowano kamienie nagrobne.

Parę kilometrów dalej znajduje się Lubieszewo z gotyckim kościołem, o charakterystycznej dla Żuław częściowo murowanej, częściowo drewnianej wieży z ośmioboczną izbicą przykrytą wysokim hełmem krytym gontem. Najstarszym zabytkiem świątyni jest gotycka rzeźba madonny na lwie z 1375 r. Wyposażenie kościoła pochodzi głównie z XVIII w. (ołtarz główny, boczne, konfesjonały). Naszą szczególną uwagę zwróciło antependium bocznego ołtarza przedstawiające męczeństwo św.Barbary na tle żuławskiego krajobrazu. W Lubieszewie zobaczyliśmy również dom podcieniowy z XIX w. i pozostałości ewangelickiego cmentarza.

Następną miejscowością na naszej trasie była Tuja z gotyckim kościołem z ośmioboczną wieżą, która ma wyraźne cechy obronne.

Z Tui mijając rzekę Świętą i tory nieczynnej już żuławskiej kolejki wąskotorowej dojechaliśmy do Marynowych. O historii miejscowej świątyni opowiedział nam proboszcz ks. Andrzej Wach, który szczególną uwagę zwrócił nam na organy z XVI w., które prawdopodobnie są najstarszym instrumentem tego typu w Polsce. W Marynowach znajdują się też trzy domy podcieniowe. Jeden z nich wybudowany został przez Petera Loevena, którego domy poznaliśmy w Orłowie. Dom ten został niedawno pięknie odremontowany z, zewnątrz, ale i wewnątrz też wiele już zrobiono. Szczególną uwagę w domach wybudowanych przez Petera Loevena zwracają bogato zdobione drzwi i portale. Po domu oprowadziła nas właścicielka, pani Jadzia.

W drodze do Nowego Stawu zatrzymaliśmy się w miejscowości Świerki, aby zobaczyć jedną z nielicznych już szachulcowych świątyń z XVIII w., dawniej ewangelicką, a dziś katolicką. W Świerkach znajduje się także dom podcieniowy wybudowany przez Georga Pocka, tego samego który był budowniczym wspaniałego domu podcieniowego w Stalewie. Dom ten niestety w okresie powojennym został pozbawiony podcienia.

W Nowym Stawie już tradycyjnie zatrzymaliśmy się ,,U Jędrusia” na kawie, a potem ruszyliśmy zwiedzić miasto. Centrum miasta stanowi duży rynek na środku, którego stoi kościół poewangelicki, zwany popularnie ołówkiem (od kształtu wieży), dziś w obiekcie tym mieści się Galeria Żuławska. W domach przy rynku zwracają uwagę bogato dekorowane drzwi, przypominające te które widzieliśmy wcześniej w domach podcieniowych. Najważniejszym zabytkiem miasta jest fara pod wezwaniem św. Mateusza Apostoła. W jej wyposażeniu wyróżnia się siedemnastowieczny ołtarz główny, który pochodzi z kościoła św. Katarzyny w Braniewie, a został tu przeniesiony w XIX w. W Nowym Stawie są też dwa ciekawe obiekty po przemysłowe: cukrownia i słodownia. Zwłaszcza ta druga wyróżnia się ciekawą architekturą.

Następnym przystankiem na naszej trasie był największy na Żuławach cmentarz mennonicki w Stogach Malborskich. Miejsce to ma niepowtarzalny urok i zmusza do refleksji na przemijaniem ludzkiego życia.

Zatrzymaliśmy się jeszcze w Starej Kościelnicy i Miłoradzu, aby obejrzeć gotyckie świątynie z bogatym wyposażeniem.

Naszą trasę zakończyliśmy w Białej Górze gdzie znajdują się największe obiekty hydrotechniczne na Żuławach.

Następny objazd po Żuławach przewidziany jest na wrzesień.

Grzegorz Rembacz