Imprezy i wycieczki | Biuro | Kontakt

W ramach szkoleń przewodnickich, związanych z obchodami „Roku Przewodników Turystycznych”, Zarząd Koła Przewodników i Pilotów Turystycznych im.
R. Gierzyńskiego w Elblągu, zorganizował w dniu 22 września 2013 r. rejs studialny dla pilotów, przewodników oraz sympatyków PTTK - „Szlakiem Jagiellonów”.

Trasa rejsu: Rzeka Nogat; Malbork - Śluza Rakowiec - Śluza Michałowo, Kanał Jagielloński - Rzeka Elbląg - Elbląg. Długość trasy – 40,7 km. Ilość osób – 33.

Nasza wyprawa miała na celu zapoznanie się z ofertą Żeglugi Ostródzko-Elbląskiej dotyczącą tej ciekawej i nietypowej trasy. Przewodnicy i piloci w ramach szkolenia, mieli sposobność zbadania trasy pod kierunkiem prowadzenia wycieczek – „Szlakiem Jagiellonów”. Początek rejsu… to podróż pociągiem z Elbląga do Malborka o godz. 11¹⁵. Potem krótka piesza wędrówka przed „oblicze” majestatycznego zamczyska malborskiego aby już na falach pobliskiego Nogatu wsiąść na statek „Marabut”. Przywitani zostaliśmy przez Panią Agnieszkę Buczyńską, specjalistkę ds. marketingu i sprzedaży Żeglugi Ostródzko - Elbląskiej. Po krótkich formalnościach oraz donośnym buczeniu syreny naszego statku o godz. 12³⁴ ruszamy „w rejs”. Prowadzenia szkolenia podjął się Prezes KP i PT - Leszek Marcinkowski. Kilka zdań na temat historii zamku malborskiego, poprzedziło właściwą już prezentację pierwszego tematu, dotyczącą malborskich przepraw mostowych przez Nogat. W latach 1851- 57 dla linii kolejowej Królewiec - Berlin wzniesiono na Nogacie most kolejowy. Zadanie wzniesienia mostów kolejowych przez Wisłę pod Tczewem i przez Nogat pod Malborkiem otrzymał Starszy Tajny Radca Budowlany Carl Lentz (1801-1883). Była to postać bezpośrednio związana także z budową pochylni Jelenie, Oleśnica, Kąty oraz Buczyniec. Następnym punktem jest śluza w Rakowcu, położona w odległości 4,8 km od Malborka (po drodze mijając, nową przystań żeglarską, wybudowaną w ramach projektu „Pętla Żuławska - rozwój turystyki wodnej”). Mocą decyzji w 1900 r. postanowiono wykonać regulację Nogatu. Regulacja Nogatu to praktycznie całkowite odcięcie dopływu z Wisły do Nogatu. Na przełomie lat 1914-1916 Nogat uregulowano, przyjmując, że szlak winien umożliwiać ruch statków o nośności 400 ton, długości 55 m, szerokości 8 m i zanurzeniu 1,6 m. W celu spełnienia tych warunków zbudowano na Nogacie trzy analogiczne stopnie wodne: Michałowo (38,6 km rzeki), Rakowiec (23,8 km) oraz Szonowo (14,5 km) o praktycznie identycznej konstrukcji, różniące się jedynie spadem i drobnymi szczegółami konstrukcyjnymi.

Po prawie półtoragodzinnym rejsie przepływamy w pobliżu urządzeń górujących nad prawym brzegiem Nogatu a należących do Centralnego Wodociągu Żuławskiego, dobrze widoczne z wody, przypominają opuszczoną bazę wojsk Układu Warszawskiego. To właśnie tu, w Letnikach, znajduje się ujęcie wody dla Żuław Wielkich i Elbląskich.

Centralny Wodociąg Żuławski jest największym w Europie wodociągiem położonym na terenach wiejskich. Znajduje się w dwóch województwach (pomorskim i warmińsko-mazurskim) i obejmuje trzy powiaty (malborski, nowodworski, część pow. elbląskiego). Woda jest produkowana w zakładzie w Letnikach (gmina Stare Pole) i rozprowadzana po całym terenie siecią rur o łącznej długości 1300 kilometrów. Ujęcie „Letniki” eksploatuje głównie czwartorzędowy poziom wodonośny, z którego woda pobierana jest przez 11 studni wierconych o głębokościach 32 ÷ 41 m. Studnie rozmieszczone są na długości około 6 km wzdłuż rzeki Nogat.

Pół godziny później, cumujemy już w śluzie w Michałowie, przebijając się przez zadziwiająco potężne łany, chronionej paproci wodnej – Salwinii pływającej. Jednym z weselszych punktów rejsu jest moment przepłynięcia pod mostem w Kępkach (niewątpliwy „cud techniki mostowej”), kapitan statku, zmuszony jest bowiem obniżyć sterówkę aby prześliznąć się pod mostem.

Odległość 32,5 km i cztery godziny rejsu, to moment przeprawy przez wrota sztormowe (powodziowe), będące początkiem (lub końcem) Kanału Jagiellońskiego, jednego z najstarszych kanałów na ziemiach polskich o długości 5,7 km, wykopanego za czasów krzyżackich w 1495 roku. Pobrzeże z prawej strony kanału to historyczna kraina Ellerwaldu. W 1565 roku wydzielono na tych terenach 435 działek. Każdy mieszczanin posiadający na Starym Mieście dom otrzymał na terenie Ellerwaldu w drodze losowania działkę o powierzchni odpowiadającej wielkości jego parceli w mieście. Cały ten układ drożny wiernie odzwierciedlał przebieg ulic Starego Miasta. Lewa strona kanału to z kolei słynna Wyspa Nowakowska z dwiema, szczególnie nieszczęśliwymi datami - 1983 oraz 2009, kiedy to cały obszar Wyspy zostaje zalany przez potężne powodzie.

Moment wpłynięcia na rzekę Elbląg na 38,2 km; to już miasto Elbląg ze swoją przemysłową zabudową, portem, mariną oraz… zdecydowanie niesprzyjającą aurą (wiatr, deszcz). Humor poprawiają nam wspaniale odbudowane mosty, które pięknie uchylają się przed naszym statkiem.

Rejs nasz kończymy o godz. 17³⁵ co daje nam równo pięć godzin rejsu.

Reasumując, oferta Żeglugi Ostródzko - Elbląskiej – „Szlak Jagiellonów” to niezwykle ciekawy obszar, wart szczególnego zainteresowania ze strony przewodników i pilotów oraz jego promocji. Tereny o niezwykle głębokim podłożu historycznym oraz przepięknych walorach przyrodniczo - krajobrazowych, będą z pewnością tematem niejednej wycieczki turystycznej.

Leszek Marcinkowski