Imprezy i wycieczki | Biuro | Kontakt

W dniu 21.04.2012 już po raz 36 zorganizowany został Zlot Pamięci Narodowej do Nadbrzeża, podczas którego wspominamy i oddajemy hołd ofiarom hitleryzmu i stalinizmu. Kwiecień, jako miesiąc pamięci narodowej skłania nas do zadumy nad wydarzeniami, które rozegrały się na naszym terenie w czasie II wojny światowej, nad poświęceniem i bohaterstwem ludzi, którzy ponieśli najwyższą ofiarę walcząc o wolność. Należy przekazywać tę wiedzę młodym pokoleniom, aby pamięć o tych wydarzeniach nie zaginęła.

Ale najpierw troszkę historii…

Co roku podczas uroczystości pod pomnikiem w Nadbrzeżu wspominamy więźniów obozu KL Stutthof i podobozu Hopehill mieszczącego się w Nadbrzeżu. Obóz koncentracyjny KL Stutthof funkcjonował w latach 1939 – 1944. W obozie tym osadzano obywateli z 25 krajów, którzy w ciężkich warunkach starali się przeżyć koszmar wojny. W 1944 roku nabrał on charakteru obozu masowej zagłady, ponieważ został włączony do realizacji zadania „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”. KL Stutthof posiadał łącznie 39 podobozów pracy, a jednym z najcięższych było Hopehill w Nadbrzeżu. Więźniowie pracowali w dwóch cegielniach. Otrzymywali głodowe racje żywnościowe, które wynosiły tylko 1500 kalorii dziennie. W dniu 22 stycznia 1944 roku zlikwidowano podobóz Hopehill, a więźniów wywieziono do obozu macierzystego. Wzięli oni udział w „Marszu Śmierci”. Aby uczcić właśnie pamięć tych ludzi od lat 70 XX wieku działacze PTTK organizują Zloty do Nadbrzeża.


A współcześnie…

W tym roku już po raz 36 PTTK Oddział Ziemi Elbląskiej zorganizował Ogólnopolski Zlot Pamięci Narodowej do Nadbrzeża, w czasie którego dzieci i młodzież wraz z opiekunami oraz wojsko, kombatanci i zaproszeni goście wspominają tragiczne wydarzenia, które rozegrały się na tym terenie oraz czcili pamięć zmarłych i pomordowanych.

W godzinach porannych uczestnicy zlotu, których było około 400 osób wyruszyli autokarami na starty czterech tras pieszych. Wędrując malowniczymi terenami Wysoczyzny Elbląskiej poznawali historie regionu, jego walory przyrodnicze i krajoznawcze. Kierownikami tras była kadra programowa PTTK: przodowniczy turystyki pieszej i przewodnicy: Jolanta Bulak, Katarzyna Heiducka, Danuta Hoppa, Jolanta, Ula i Sławomir Kałabun, Piotr Krupski, Henryka Kurylak, Bożena Ługowska, Artur i Karol Wyszyńscy, Danuta i Krzysztof Żynda oraz inni. Trasy dowolne – rowerowe rozpoczynały swój bieg w różnych punktach Wysoczyzny Elbląskiej, ale wszyscy i tak spotkaliśmy się w Nadbrzeżu.

Przy pomniku w Nadbrzeżu poświęconemu pamięci ofiar podobozu Hopehill w południe W imieniu organizatorów uroczyste zakończenie poprowadzili Alicja Gronek i Krzysztof Krajnik. Po przywitaniu przybyłych uczestników, władz, kombatantów, zaproszonych gości oraz przybliżeniu historii podobozu Hopehill nastąpiło uroczyste odsłonięcie tablicy informacyjnej przez Dyrektora Muzeum Stuthoff – Piotr Tarnowski oraz Burmistrza Tolkmicka – Andrzej Lemanowicz . Tablica została opracowana przez pracowników Muzeum Stutthof, a ufundowana przez Gminę Tolkmicko. Ma ona przybliżyć przechodzącym lub przejeżdżającym turystom historię tego miejsca.
Na tablicy zamieszczono następującą treść w trzech językach:

Filia KL Stutthof w Hopehill-Reimannsfelde

Filia obozu koncentracyjnego Stutthof w miejscowościach Hopehill i Reimannsfelde (dzisiaj Kamionek Wielki) funkcjonowała od 29 maja 1942 r. do 20 stycznia 1945 r. Zaliczała się ona do najdłużej działających i najcięższych obozów pracy zorganizowanych poza obozem macierzystym KL Stutthof. Przez podobóz przeszło ok. 500 więźniów, z których ponad 50 proc. stanowili Polacy. W obozie przebywali również Niemcy, Rosjanie, Estończycy, Francuzi, Litwini, Łotysze, Ukraińcy i Białorusini. Więźniowie pracowali głównie w cegielniach Hopehill i Reimannsfelde przy produkcji cegieł, których odbiorcą była spółka SS Deutsche Erd- und Steinwerke GmbH (DEST), tj. Niemieckie Zakłady Gliny i Kamienia. Załoga SS składała się z ok. 50 esesmanów. Podobóz przestał funkcjonować 19 stycznia 1945 r. Więźniów wywieziono w dniach 19 i 20 stycznia z powrotem do obozu macierzystego KL Stutthof, który w obliczu ofensywy wojsk radzieckich postawiony został w stan likwidacji.
Po tym uroczystym momencie, kapelan wojskowy odprawił msze polową w intencji pomordowanych więźniów Obozu i podobozów KL Stuthoff. Nawet przelotny deszcz nie przeszkodził w uroczystościach. Po mszy delegacje władz, kombatantów, wojska, organizatorów oraz uczestników złożyły wieńce i znicze u stóp pomnika.

Następnie uczestnicy zlotu w zwartej kolumnie przemaszerowali na teren przy świetlicy wiejskiej w Kamionku Wielkim, gdzie rozpoczęto już część rekreacyjną zakończenia zlotu. Koło Gospodyń Wiejskich i Stowarzyszenie Na Rzecz Wsi Kamionek Wielki „Wielki Kamień” przygotowało pyszną grochówką oraz chleb ze smalcem i ogórkiem kiszonym, po które ustawiały się długie i kręte kolejki. Pokrzepieni uczestnicy zlotu rozeszli się do konkursów. Najmłodsi rysowali pomnik w Nadbrzeżu, starsi zmagali się z testami o tematyce historycznej i przyrodniczo - turystycznej. Podczas zmagania się z konkursami odważniejsi próbowali swoich sił w konkursie wokalnym, umilając nam czas. W tym czasie można było zweryfikować książeczki turystyczne, przystawić pamiątkową pieczątkę oraz nabyć materiały krajoznawcze w biurze zlotu, jak również odebrać podziękowania i dyplomy dla drużyn.

Około godziny 14 nastąpiło podsumowanie zlotu, podczas którego wręczono nagrody w poszczególnych konkursach (sprzęt sportowy i turystyczny oraz mapy i książki). Następnie uczestnicy wsiedli do autobusów i udali się w drogę powrotną do Elbląga. Organizatorzy zostali jeszcze, aby uporządkować teren i na tym punkcie można było uznać 36 Ogólnopolski Zlot Pamięci Narodowej do Nadbrzeża za zakończony.

Alicja Gronek